Praktijkvoorbeeld Fietsparkeren bij station Apeldoorn

De maatregelen zijn mede gefinancierd vanuit het actieplan ‘Fietsparkeren bij stations’ van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). De meeste fietsparkeerplekken rondom station Apeldoorn zijn te vinden aan de noordzijde van het station. Er is 1 bewaakte stalling onder het NS-station en er zijn 2 onbewaakte stallingen zowel aan de noord- als aan de zuidzijde van het station. Met name aan de zuidzijde waren er rondom het stationsgebied in Apeldoorn extra fietsparkeerplekken nodig.

Om het tekort aan fietsparkeerplekken rond het station op te vangen, zijn er verschillende maatregelen getroffen. Zo is in 2017 de fietsenstalling aan de zuidzijde uitgebreid met 570 extra fietsparkeerplekken. De gehele bestaande fietsenstalling is gedemonteerd en weer opgebouwd als nieuwe stalling met 2 verdiepingen. Door de extra verdieping ontstond meer fietsparkeerruimte. Deze uitbreiding is tot stand gekomen vanuit een samenwerking tussen ProRail, de gemeente Apeldoorn en de provincie Gelderland.

Daarnaast is vanaf half maart 2018 de bewaakte fietsenstalling onder het station aan de noordzijde geopend van 1 kwartier vóór de eerste trein tot en met 1 kwartier na de laatste trein. De stalling is de eerste 24 uur gratis. Gedurende de openingstijden is de stalling bemand.

ProRail legt, als uitvoeringsorganisatie van het beleid van IenW, de fietsenstallingen aan. Hierbij werkt ProRail volgens een vast stappenplan. Aan de hand van bijvoorbeeld analyses en onderzoeken maakt ProRail de keuze tussen een bewaakte en een onbewaakte fietsenstalling. Mede afhankelijk van de grootte en complexiteit van het project en de besluitvorming (omgevingsvergunning, bestemmingsplanwijziging enzovoort), kunnen trajecten tot 8 jaar duren.

In Apeldoorn duurde het traject in totaal 4 jaar. Eind 2013/begin 2014 is gestart met oriënterende gesprekken, die leidden tot de start van de planvorming een jaar later. In 2016 startte de procedure rondom het wijzigen van het bestemmingsplan, die begin 2017 is afgerond. Uiteindelijk is medio 2017 de bouwvergunning gegeven en is de fietsenstalling in het laatste half jaar van 2017 daadwerkelijk gebouwd.

Uitvoering

Het gebruik van de fiets kent veel positieve kanten en is belangrijk voor het vervoer van en naar het station. Het is daarom belangrijk dat er voldoende stallingplekken zijn. Om oplossingen te bedenken voor het fietsparkeer-probleem bij stations, stelde IenW het actieplan ‘Fietsparkeren bij stations’ op.

ProRail voert eens in de 3 jaar fietstellingen uit op de Nederlandse stations. Met een prognosemodel kijkt zij vervolgens per station naar de toekomstige behoefte aan fietsparkeerplekken. Het jaar 2030 geldt hierbij als prognosejaar. Aan de hand van deze gegevens doet ProRail een voorstel (longlist) aan IenW over de fietsstallingen bij stations die het eerst aangepakt moeten worden. Het ministerie beslist vervolgens hoe de beschikbare middelen worden verdeeld.

Aan dit project droeg de Rijksoverheid zelf 50% bij aan de kosten. Voorwaarde was wel dat de overige 50% beschikbaar kwamen uit cofinanciering. In dit project deden de gemeente en de provincie Gelderland dat.

Resultaat

ProRail bouwt stallingen niet voor de behoefte van nu, maar voor de verwachte behoefte in 2030. Hierbij speelt zij dus in op de langere termijn. Toch blijkt de uitbreiding van fietsparkeerplekken ook vaak al op korte termijneffect te sorteren. Er blijkt vaak een sluimerende vraag aanwezig, die zichtbaar wordt zodra de uitbreiding is gerealiseerd. ProRail probeert deze latente vraag dan ook zo goed mogelijk in haar modellen mee te nemen. Complicerende factor hierbij is dat de voorziening niet altijd uitsluitend wordt gebruikt door treinreizigers en dat een goede stationsstalling ‘extra’ fietsen aantrekt en dus niet alleen dient voor het oplossen van een eventueel tekort.

De stallingen in Apeldoorn zijn eind 2017 gerealiseerd. Aan de zuidzijde is de capaciteit van fietsparkeerplekken verdubbeld. De verwachting is bovendien dat de bezettingsgraad van de bewaakte stalling aan de noordzijde zal toenemen zodra het fietsparkeren hier voor de eerste 24 uur gratis wordt. Het is te kort dag om nu al conclusies te trekken over het effect op het fietsgebruik op deze locatie. In Apeldoorn speelt daarnaast mee dat er een hogeschool vlak bij de fietsenstalling ligt. De gemeente zette handhavers in om ervoor te zorgen dat scholieren die op de fiets naar school komen, hun fiets niet in de fietsenstalling van ProRail stallen en zo parkeerplekken ‘afpakken’ van treinreizigers.

Aandachtspunten bij inzet elders

De maatregel ‘Fietsparkeren’ wordt breed ingezet. Meer over deze maatregel is te lezen in de factsheet Fietsparkeren. ProRail hanteert hierbij, als uitvoeringsorganisatie, een landelijk gestandaardiseerde aanpak. Ook de financiering vanuit het IenW loopt volgens een vaste procedure, namelijk via het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT).

Contactpersoon/meer informatie

Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.