Elektrisch

Beschikbaarheid

In 2020 waren er twintig modellen elektrische bestelauto’s beschikbaar op de Nederlandse markt. Telt men de bestelauto’s mee, waarvoor alleen een scooter-rijbewijs volstaat, dan is dit aantal vele malen hoger. Hiertoe behoren de voertuigmodellen die bijvoorbeeld door Picnic in de stadsdistributie worden ingezet en kleine gemeentelijke veegwagens. Het aantal modellen stijgt daarmee sneller dan verwacht. In onderstaande figuur is te zien dat er in 2020 zo’n vijftien verschillende modellen elektrische bestelauto’s werden verwacht, terwijl uit marktanalyse blijkt dat het huidige beschikbare aantal in Nederland circa twintig is.

Figuur 12: Aantal beschikbare modellen elektrische bestelauto’s [Elaad, 2020]

Betaalbaarheid en functionele specificaties

Selectie bestelauto's elektrisch

Voor de energiedrager elektrisch is gekozen voor de Renault Kangoo ZE, Peugeot Partner en Citroën Berlingo als representatieve bestelauto’s in het kleine segment. Voor het middelgrote segment zijn de Citroën eJumpy, Mercedes eVito, Opel Vivaro-e, Peugeot e-Expert en de Toyota Proace electric gekozen. Voor het grote segment zijn de Mercedes eSprinter, Renault Master ZE en de Volkswagen e-Crafter gekozen. Opmerkelijk is bijvoorbeeld, dat een Kangoo ZE met 33kWh 130 kg zwaarder weegt dan de gewone Kangoo. Daarnaast is het belangrijk om op te merken dat de ontwikkelingen op het gebied van batterij-elektrische voertuigen hard gaan en dat de TCO van dergelijke voertuigen de komende jaren zal veranderen.

In termen van een aantal functionele specificaties (actieradius, laadsnelheid en laadvermogen) heeft de elektrische bestelauto nadelen ten opzichte van een bestelauto op conventionele brandstof. Zo heeft de Renault Kangoo ZE bijvoorbeeld een kleinere actieradius (circa 200 kilometer in vergelijking met circa 1.300 km voor conventioneel). De standaard laadsnelheid is vele malen lager dan conventionele tanksnelheden: in de orde van uren ten opzichte van (enkele) minuten. Met een snellaadvermogen van maximaal 350 kW (in de praktijk meestal 146 kW) kan de elektrische Kangoo alsnog 70% van de accucapaciteit in circa tien minuten opladen.

Of en in hoeverre dit de marktontwikkeling beïnvloedt, is afhankelijk van de keuzes die de zakelijke gebruiker uiteindelijk maakt. Daarbij moet bedacht worden dat elektrische bestelwagens ook nieuwe functionaliteiten kunnen leveren, zoals tijdelijke energieopslag met teruglevering op ‘dure’ momenten. Zolang daarvoor echter nog geen concrete businessmodellen op de markt zijn, valt hier noch door de gebruiker noch door de onderzoeker mee te rekenen. Voor de uiteindelijke gebruikerskeuze tellen uiteraard ook de TCO en de variatie in merken en modellen mee.

Resultaten

Figuur 13 geeft de TCO weer van elektrische bestelvoertuigen. Een aantal kernobservaties is:

• Elektrische bestelvoertuigen zijn voor de ondernemer nog aanzienlijk duurder dan de dieselvariant. Dit heeft vooral te maken met de hogere aanschafprijs. Door het ontbreken van BPM en het lagere MRB-tarief voor ondernemers bij conventionele bestelauto’s biedende vrijstellingen voor elektrisch rijden geen extra voordeel meer.
• Door gebruik te maken van gunstige tarieven voor stroom, op bijvoorbeeld het zakelijk depot, zijn de brandstofkosten voor elektrische voertuigen onder de geldende laadmix lager dan die voor diesel. Hier zijn dan wel de kosten voor een laadpaal aan verbonden.
• De TCO voor elektrische bestelauto’s ligt in het kleine segment dichter bij de dieselvariant. In het grote segment liggen de TCO’s het verst uiteen; hier is de elektrische variant aanzienlijk duurder.

De TCO per kilometer zoals weergegeven in figuur 13 is berekend op basis van de gemiddelde jaarkilometrage van een bestelauto (CBS-2, 2020). Bestelauto’s worden echter voor diverse doeleinden ingezet, waarbij soms uitzonderlijk veel en andere keren uitzonderlijk weinig wordt gereden. De figuren 14 tot en met 16 tonen de TCO per kilometer bij verschillende jaarkilometrages, van 5.000 tot 50.000 kilometer per jaar.

Daarnaast wordt een curve getoond waarbij rekening gehouden wordt met de subsidieregeling emissieloze bedrijfsauto’s (SEBA). Hier wordt uitgegaan van een korting van 10% op de aanschaf (excl. BTW incl. BPM) met een maximum korting van € 5000. Een aantal kernobservaties is:

• In het kleine segment wegen de lagere variabele kosten (brandstof, onderhoud, et cetera) vanaf ongeveer 42.500 km/jaar op tegen de hoge vaste kosten van elektrische voertuigen en is een elektrische bestelauto vergelijkbaar met een dieselvariant (break-even). Met de SEBA zal het break-even punt rond de 27.500 km/jaar liggen.
• In het middelgrote segment wegen de lagere variabele kosten (brandstof, onderhoud, et cetera) vanaf ongeveer 50.000 km/jaar, op tegen de hoge vaste kosten van elektrische voertuigen en is een elektrische bestelauto vergelijkbaar met een dieselvariant (break-even). Met de SEBA zal het break-even punt rond de 27.500 km/jaar liggen.
• In het grote segment blijft de elektrische variant ook bij veel gebruik duurder dan de dieselvariant.

Figuur 13: TCO-resultaten voor elektrische bestelauto's met diesel als referentie

Figuur 14: TCO per kilometer bij verschillende jaarkilometrages voor elektrische bestelauto's in het kleine segment met diesel als referentie

Figuur 15: TCO per kilometer bij verschillende jaarkilometrages voor elektrische bestelauto's in het middelgrote segment met diesel als referentie

Figuur 16: TCO per kilometer bij verschillende jaarkilometrages voor elektrische bestelauto's in het grote segment met diesel als referentie