Praktijkvoorbeeld Spitsmijden A12 Galecopperbrug

In 2014 en 2015 is de Galecopperbrug (A12) in Utrecht gerenoveerd, met een flinke tijdelijke capaciteitsreductie op de weg tot gevolg. De Galecopperbrug is een belangrijke schakel in het snelwegennetwerk van de regio Utrecht. Daarom is over de twee periodes met de grootste verwachte verkeershinder, van elk ongeveer vier maanden, ingezet op spitsmijden.

Tijdens de renovatie van de Galecopperbrug (A12) in Utrecht, zijn automobilisten die de brug actief meden in de spits, financieel beloond. Onder de noemer ‘Spitsmijden Galecopperbrug’ ontvingen deelnemers voor elke spitsmijding een beloning van €4 en later €3. De automobilisten die tijdens de nulmeting frequent in de spits over de Galecopperbrug reden, ontvingen een brief waarin ze gevraagd werd om deel te nemen aan het beloningsprogramma. In beide inzetperiodes (respectievelijk van september tot en met december 2014, en van april tot half september 2015) zijn ruim 50.000 weggebruikers benaderd voor deelname.

De renovatie van de Galecopperbrug werd aansluitend op de verbreding van de A12 Lunetten-Veenendaal uitgevoerd. Voor beide projecten is de maatregel spitsmijden ingezet. De 2 projecten zijn als 1 raamcontract aangeboden. Voor het project Galecopperbrug was er een Minder Hinder-plan opgesteld waar Spitsmijden een onderdeel van was. Andere maatregelen die bijdroegen aan het verminderen van de hinder zijn een communicatiecampagne, verwijzing naar P+R-plaatsen, en het aanpassen van de infrastructuur. Belangrijk in het succes van het beperken van de hinder waren ook de slimme faseringsmaatregelen die de aannemer inzette.

Uitvoering

Om te bepalen wie in aanmerking kwam voor de beloning, is op de Galecopperbrug een nulmeting uitgevoerd door middel van kentekenregistratie. Daarnaast is aan de hand van telgegevens bepaald in welke spits en in welke rijrichting spitsmijdingen gewenst waren. Op basis daarvan is gekozen om op werkdagen het mijden van de Galecopperbrug te belonen. In de ochtendspits alleen richting Arnhem, in de avondspits in beide rijrichtingen.

Resultaat

Van de 50.000 benaderde weggebruikers nam ruim een derde uiteindelijk deel aan het programma. Er was van tevoren ingezet op het realiseren van 1.400 spitsmijdingen per werkdag. Het maximale gemeten aantal spitsmijdingen lag uiteindelijk op 5.745 per werkdag. In de eerste 3 maanden na afloop van de werkzaamheden was er een terugval in spitsmijdingen van slechts 20%.

De verklaring voor het hoge aantal spitsmijdingen is waarschijnlijk tweeledig. Enerzijds voelden mensen duidelijk de urgentie om in actie te komen vanwege de ernst van de werkzaamheden. Anderzijds hield het project er geen rekening mee dat sommige deelnemers in 2 spitsen konden deelnemen en het bedrag dat zij konden verdienen daarmee per dag ook 2 keer zo hoog lag.

Aandachtspunten bij inzet elders

De Tweede Kamer heeft in 2016 drie moties aangenomen die consequenties hebben voor spitsmijdenprojecten (zie ook de factsheet Spitsmijdenprojecten).

Sinds juli 2016 mogen kentekenregistratiecamera’s bij een spitsmijdenproject alleen nog worden ingezet bij grootschalige werkzaamheden. Ook is de periode van een deelnemer waarin hij geldelijk beloond mag worden maximaal 3 maanden (andere vormen van niet-geldelijk belonen mogen langer). Het IMMA-raamcontract was de basis voor het inzetten van een spitsmijdenmaatregel (kijk voor meer informatie op wegwijs-beterbenutten.nl/imma).

De data van kentekenregistratie zijn privacygevoelig en onderwerp van veel discussie. Spitsmijdenprojecten moeten aangemeld worden bij de privacycoördinator van Rijkswaterstaat. De projectleider is hier zelf verantwoordelijk voor.

Denk ook na over de verkeersintensiteiten en het tijdvak waarin de spitsmijdingen gerealiseerd moeten worden. Onderzoek vooraf kan helpen om de beloningen te beperken tot het noodzakelijke en de kosten van het project te drukken, zonder dat dit effect heeft op de verkeershinder.

Contactpersoon/meer informatie

Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.