Praktijkvoorbeeld OV-probeeraanbod door Maastricht Bereikbaar

Ontdek het OV is een OV-stimuleringsmaatregel van Maastricht Bereikbaar. De actie stimuleert autoforensen om stapsgewijs de overstap te maken van de auto naar het openbaar vervoer voor hun woon-werktraject.

In de regio Zuid-Limburg werken overheden en werkgevers nauw samen. Maastricht Bereikbaar biedt via de werkgevers een breed scala aan maatregelen aan. Aanleiding voor het ontstaan van Maastricht Bereikbaar was onder andere de aanleg van de Koning Willem-Alexandertunnel in Maastricht en daarmee gepaarde verkeershinder. Ook de verkeershinder bij het completeren van de Singelstructuur en de werkzaamheden aan de Noorderbrug rond Maastricht speelde een rol.

Ontdek het OV maakt deel uit van een breed scala aan maatregelen en is gebaseerd op het 10-stappenplan van Maastricht Bereikbaar, dat streeft naar blijvende gedragsverandering. In dit geval houdt dit in dat forensen de auto (vaker) blijvend inruilen voor het OV. Dit moet weer zorgen voor spitsmijdingen en uiteindelijk een betere bereikbaarheid van Maastricht. Het streven was om de eerste 3 jaar dagelijks 300 spitsmijdingen te realiseren.

Naast Ontdek het OV voor werkgevers biedt Maastricht Bereikbaar via het project Bezoekersaanpak ook regelmatig €2 kaartjes aan waarmee bezoekers op topdagen in Maastricht zeer voordelig het OV kunnen gebruiken. Naar aanleiding van de succesvolle aanpak rondom de werkzaamheden aan de Noorderbrug is een rapport beschikbaar.

Uitvoering

Deelnemers voor Ontdek het OV zijn geworven via werkgevers die deelnamen aan Maastricht Bereikbaar. Na aanmelding kunnen de deelnemers twee keer vier weken gratis het OV uitproberen op hun woon-werktraject:

• De eerste vier weken zijn bedoeld om het OV eens uit te proberen (probeeraanbod).
• De tweede periode regelen de deelnemers de overstap naar OV, bijvoorbeeld door afspraken te maken met de werkgever over de OV-vergoeding. Hierbij krijgt de deelnemer die serieus overweegt om de overstap naar het OV te maken ook een abonnementsadvies, op basis van het daadwerkelijke reisgedrag in de eerste vier weken.

De maatregel is gefinancierd vanuit het programma Beter Benutten. De reiskosten per deelnemer zijn gemiddeld €250 per twee maanden (exclusief kosten voor de klantenservice en projectleiding). Overige kosten zijn €40 voor een persoonlijke OV-chipkaart (exclusief kosten voor de klantenservice en projectleiding). De kosten zijn voor het project, niet voor de deelnemer.

Resultaat

In 2017 waren bij Maastricht Bereikbaar 52 werkgevers aangesloten, samen goed voor 55.000 werknemers. De inzet van Ontdek het OV wordt als succesvol ervaren. De doelstellingen zijn behaald. Uit de effectmeting van september 2017 blijkt dat Ontdek het OV 369 spitsmijdingen per dag oplevert (ochtendspits). Aanvullend onderzoek laat zien dat gemiddeld 44% van alle deelnemers een jaar na deelname nog altijd wekelijks gebruikmaakt van het OV voor woon-werkverkeer. Tot nu toe waren er ruim 1.100 deelnemers.

Verder is bekend dat forensen die eenmaal het OV gebruiken dat ook vrij vaak gaan doen: gemiddeld meer dan vier dagen per week. Ontdek het OV is hiermee een kostenefficiënte maatregel. Ontdek het OV draagt 12% bij aan de doelstellingen van Maastricht Bereikbaar. Omdat overstappers over het algemeen vaak het OV gebruiken (gemiddeld 4,7 dagen) en over een langere afstand reizen (34 km) dragen ze 25% bij aan de CO₂-reductie van het programma. Meer over de effecten en variabelen binnen deze projecten zijn terug te vinden in de factsheet OV-probeeraanbod.

Aandachtspunten bij inzet elders

Ontdek het OV is goed inzetbaar in andere gebieden, mits er een goede relatie is met de werkgevers en omgeving (zie ook de factsheet Werkgeversaanpak). Samenwerking is essentieel. Men moet de forens immers kunnen bereiken en vervolgens kunnen controleren of men daadwerkelijk met auto-forensen te maken heeft.

Er is wel een aantal leerpunten:

• Stapsgewijze gedragsverandering: duurzame gedragsverandering realiseren kost tijd. De inzet van twee keer vier weken een probeeraanbod is de ondergrens.
• Omkeerbaarheidsprincipe: de deelnemers moeten echt vrij zijn om te kiezen en recht houden op de bestaande regelingen van de werkgever, bijvoorbeeld een gereserveerde parkeerplek.
• OV-waardering: OV-gebruikers waarderen het OV veel beter (cijfer 7,9) dan niet-OV-gebruikers (cijfer 4,5). Bij mensen die eenmaal in het OV zitten verdwijnen veel vooroordelen.
• Meewerken bedrijven: medewerking van de werkgever is essentieel. Werving via de werkgever levert het beste resultaat op. Essentieel is dat de werkgever bij de uitvoering zo min mogelijk hoeft te regelen. Zo verloopt aanmelden rechtstreeks via de website van Maastricht Bereikbaar en de OV-chipkaart wordt direct naar het huisadres van de deelnemer gestuurd.
• Afspraken vervoerder: door slimme afspraken met Arriva kon Maastricht Bereikbaar nu bijvoorbeeld korting realiseren bij de uitvoering en krijgen de deelnemers een vervolgaanbod van 15% korting op een jaarabonnement bij Arriva.

Contactpersoon/meer informatie

Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.