Factsheet In-appnotificaties

Een nieuwe manier van informeren zijn in-appnotificaties. In-appnotificaties, bij veel mensen ook wel bekend als pushberichten, zijn berichten via smartphone-apps waarmee automobilisten voorafgaand aan en tijdens wegwerkzaamheden geïnformeerd worden over hinder op hun route.

Vooraankondigingen

Naast online- en socialmediacampagnes behoort de inzet van in-appnotificaties voor vooraankondigingen inmiddels tot het standaard maatregelenpakket bij wegwerkzaamheden met een grote hinderopgave. Weggebruikers krijgen daarbij in hun navigatieapp tijdens en na afloop van een reis een digitale advertentie getoond, als ze tijdens hun een reis een bepaald punt voorbij zijn gekomen of binnen een bepaald gebied (geo-fence) reden of vaker een specifieke route reden.

^{Figuur 1 Voorbeeld van een Flitsmeister campagne uit 2022 bij werkzaamheden aan de Randweg Eindhoven}

Momenteel ondersteunen twee navigatieapps dergelijke in-appnotificaties, Waze en Flitsmeister. In geval van Flitsmeister wordt de melding ook na het afronden van de reis getoond waarbij de gebruiker kan doorklikken naar een (project)website met aanvullende informatie. Waze biedt de Waze Take. Dit is een melding op het moment dat je ergens stil staat. Dat kan bijvoorbeeld op je bestemming, op een parkeerplaats of ergens voor een verkeerslicht. De gebruiker kan de melding opslaan (‘Bewaar voor later’) en krijgt dan op een later moment nog eens een pushbericht met meer informatie. Belangrijk bij de Waze Takeover is dat alle primaire informatie in de takeover zelf staat.

Bij het ontwikkelen van een in-appadvertentiecampagne is het mogelijk verschillende berichten te maken voor bijvoorbeeld gebruikers van het afgesloten wegvak of voor weggebruikers op de omleidingsroute die gedurende de wegwerkzaamheden mogelijk te maken krijgen met extra verkeershinder. Ook zijn er inmiddels (beperkte) ervaringen met het toepassen van in-appnotificaties van weggebruikers die vanuit het buitenland naar Nederland vertrekken.

Het toepassen van een mede op locatie gebaseerde melding is sterk vergelijkbaar met de advertentiemogelijkheden op sociale media (zie ook de factsheet Online- en socialmediacampagnes). Dergelijke campagnes zijn eerder ingezet om reizigers per openbaar vervoer te bereiken.

In toenemende mate waarschuwen navigatieapps zoals Google, Waze, TomTom, Apple, enzovoort weggebruikers bij het plannen van een route over actuele wegwerkzaamheden op de route. De registratie van verkeersmaatregelen in navigatiesystemen is beschreven in de factsheet Actuele navigatiekaarten.

^{Figuur 2 Voorbeeld van een Waze Take Over-melding voor hetzelfde project}

In-appnotificaties als ondersteuning van omleidingsroutes

In-appnotificaties kunnen naast de inzet als onderdeel van een communicatiecampagne ook worden ingezet ter ondersteuning van omleidingsroutes of regelscenario’s. In dat geval wordt een in-appnotificatie getoond en gecombineerd met gesproken bericht waarbij de weggebruiker geattendeerd wordt op de gewijzigde situatie en geadviseerd een vaste omleidingsroute of het actuele routeadvies op de dynamische borden te volgen.

De maatregel leent zich goed om doorgaand verkeer te attenderen op een wegafsluiting verderop op de route om te voorkomen dat de weggebruiker in de fuik rijdt of een onnodig lange omleidingsroute moet volgen. De maatregel draagt daarbij bij aan het spreiden van het verkeer over het gehele netwerk.

Actuele ontwikkelingen
Momenteel vindt een ontwikkeling plaats waarbij wegbeheerders en verkeerscentrales ook zogenaamde virtuele DRIPs kunnen inzetten. Het doel van het project Verkeersmanagement Informatie voor Routeadvies (VM-IVRA) is om regelscenario’s digitaal te kunnen uitwisselen met serviceproviders, zodat zij deze informatie in hun navigatiedienst (in-car of in-app) kunnen verwerken. Eén van de usecases binnen VM-IVRA is de Digitale Informatiebaken (DIB) die zowel voor vooraankondigingen als actuele route-adviezen kan worden ingezet. Zo’n Digitale Informatiebaken is een punt in het netwerk waar als de weggebruiker langsrijdt een (gesproken) melding in de navigatie opkomt met informatie over de verkeerssituatie. Hiermee ben je niet afhankelijk van DRIPs of tekstwagens op de specifieke plek langs de weg.
In 2021 en 2022 is binnen kleine pilots VM-IVRA beproeft. Eind 2022 vindt besluitvorming over een grote vervolgproef en/of implementatie plaats.

Bereikbaarheidseffecten

In 2018 en 2019 zijn bij een aantal wegafsluitingen notificaties via de app Flitsmeister ingezet, waaraan een effectmeting (gevoed met resultaten uit korte enquêtes) is gekoppeld. De inzet van locatiegerichte in-appnotificaties via de app Flitsmeister bereikte tussen de 20.000 en 90.000 unieke gebruikers (zie onderstaande tabel), afhankelijk van de duur en de locatie van de inzet (en het aantal weggebruikers op die plek) en het aantal appgebruikers.

_{¹ Gemiddeld wordt zo’n 25% van de unieke gebruikers benaderd als respondent voor de effectmeting en de respons ligt gemiddeld rond de 4%.
² Bij deze inzet was er sprake van een weekafsluiting (tijdens een vakantieperiode).}

Uit de verschillende effectmetingen blijkt dat bij Flitsmeister in-appnotificaties gemiddeld 61% van de respondenten voor het zien van de notificatie nog niet van de afsluiting wist. Bij de inzet voor een weekafsluiting was dit percentage lager, daar was al meer communicatie ingezet. De notificaties dragen bij aan betere bekendheid met de werkzaamheden.

Gemiddeld 48% van de respondenten paste de reis aan door het gebied rond de afsluiting te vermijden, door de reis wel te maken maar een andere route te kiezen of door openbaar vervoer of de fiets te gebruiken. Bij de inzet bij een weekafsluiting was dit percentage hoger, wellicht omdat het maken van de reis noodzakelijker en urgenter is voor een doordeweekse weggebruiker dan voor een weggebruiker in het weekend. Van de respondenten paste gemiddeld slechts 0,5% de reis aan door te kiezen voor een ander vervoermiddel: het openbaar vervoer of de fiets. Van vervanging van een autorit door een OV- of fietsrit is in deze gevallen dus bijna geen sprake.

Het aantal gebruikers van Flitsmeister steeg over de afgelopen jaren sterk (zie figuur 3), wat vanzelfsprekend ook zijn effect had op het aantal weggebruikers dat met een in-appnotitie bereikt kan worden. Van de andere platformen zijn cijfers over de groei van het aantal gebruikers niet bekend. Al wordt hier, in lijn met de resultaten over het gebruik van routeplanners in de bredere weggebruikersonderzoeken van Rijkswaterstaat, ook een sterke stijging verwacht.

Er is geen informatie bekend over op welke tijden de ondervraagde weggebruikers wel reisden, dus effecten op spitsmijdingen met de inzet van in-appnotificaties zijn niet bekend.

Effecten lange termijn

De maatregel wordt vooral ingezet bij tijdelijke wegwerkzaamheden en richt zich daarmee vooral op effecten op de korte termijn. Of weggebruikers die hun gedrag naar aanleiding van de berichtgeving aanpasten en dit gedrag op lange termijn vasthouden, is niet bekend. Veel van de respondenten geven aan dat ze het gebied rondom de afsluiting vermeden. Doordat dit gedrag hinderweek en -weekend specifiek is, is de kans groot dat weggebruikers na de afsluiting weer volgens de ‘oude’ route reizen.

Duurzaamheidseffecten

Het is lastig om iets te zeggen over de directe effecten op het gebied van duurzaamheid. Uit de effectmetingen van Flitsmeister blijkt dat weggebruikers hun gedrag aanpassen, maar hoeveel precies is niet duidelijk.

Variabelen die van invloed zijn op effecten

De locatiegerichte in-appnotificaties hebben meerwaarde, zowel in de bekendmaking van afsluitingen als in het beperken van hinder op omleidingsroutes tijdens afsluitingen.

Uit de effectmetingen van Flitsmeister blijkt namelijk dat ongeveer de helft van de respondenten zijn of haar reis aangepaste. Maar we kennen nu alleen de effecten van de maatregel op de gebruikers van Flitsmeister. Het kan lonen om notificaties van meerdere apps naast elkaar in te zetten, om op die manier andere (en grotere) doelgroepen te bereiken. Zo is het bijvoorbeeld ook mogelijk om via de reisinformatieapp Waze appnotificaties in te zetten (een zogenoemde ‘take-over’) en weggebruikers die langs een virtuele pin rijden te informeren over afsluitingen.

In-appnotificaties worden vooral ingezet om de bekendheid van de wegwerkzaamheden zoals weekendafsluitingen bij bepaalde groepen weggebruikers te vergroten. Voor het informeren van inwoners of werknemers van bepaalde gebieden kan (ook) gebruik gemaakt worden van socialmedia-advertenties.

De belangrijkste variabelen die invloed hebben op de effecten van locatiegerichte appnotificaties zijn:

• de locatie van de hinder/afsluitingen en de mogelijke alternatieven (bijvoorbeeld OV-mogelijkheden of een andere route).
• het aantal weggebruikers op de route.
• het aantal gebruikers van de specifieke reisinformatieapp.
• de mate waarin de appgebruikers representatief zijn voor de gemiddelde weggebruiker.
• de manier waarop de boodschap wordt gebracht. Het is belangrijk om duidelijk aan te geven dat de weg dicht is, dat dit voor grote hinder zorgt en wat het advies is aan de weggebruiker (zoals een omleidingsroute). Het aangeven van een handelingsperspectief heeft meer effect dan enkel aangeven dat er mogelijk hinder kan ontstaan
• de mate waarop de informatie op de doorklik-website aansluit bij de informatiebehoefte van de weggebruiker.
  Maak bij voorkeur een specifieke landingspagina waarin relevante informatie voor de weggebruiker wordt aangeboden.
• de mate waarop de doorklik-website is geoptimaliseerd voor weergave op een mobiele telefoon.

Kosten

De kosten voor een inzet van een campagne ‘locatie gebaseerd waarschuwen’ zijn tussen de €5.000 en €10.000. De kosten hangen af van de duur van de campagne, de hoeveelheid typen berichten en het aantal locaties waar de boodschap getoond wordt.

Het is mogelijk om na afloop van de campagne een rapportage met meetresultaten te krijgen. Dit geeft antwoord op vragen als hoeveel weggebruikers hebben de vooraankondiging gehad en hoeveel hebben er doorgeklikt. Deze rapportage is meestal gratis.

Er kan ook gevraagd worden of er een enquête gedaan kan worden onder de weggebruikers. Dit kost wel extra.

De samenwerking tussen overheid en serviceproviders is volop in beweging. Het is daarom verstandig om je voorafgaand aan de inzet van deze maatregel goed te laten informeren over eventuele afspraken met serviceproviders.

Geraadpleegde bronnen

1. Monitoring wegverkeergerelateerde informatiediensten en rijtaakondersteunende systemen 2018 (Rijkswaterstaat, 2019)
2. Pushberichten Flitsmeister bij werkzaamheden, Resultaten effectmeting (RWS WVL, 18 September 2018).
3. Rapportages effectmetingen Flitsmeister van campagnes op: A58 De Stok – Princeville, A73 richting Maastricht Roermond – Vonderen, A27 richting Breda Gorinchem – Hooipolder, A16 Klaverpolder – Zonzeel, A2/N2/A67 knp. Leenderheide, A67 Zaarderheiken – Asten, A2 knp. Het Vonderen – Nederweert, A6 Almere Stad – knp. Almere
4. Praktijkvoorbeeld pushberichten Flitsmeister (SAA) (Rijkswaterstaat, 2017)

Contactpersoon/meer informatie

Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.