Praktijkvoorbeeld Fietsmaatregelen bij de bouw van de Gaasperdammertunnel
Het project A9 Gaasperdammerweg is onderdeel van de weguitbreiding tussen Schiphol, Amsterdam en Almere. De weguitbreiding is nodig om deze economisch belangrijke regio bereikbaar te houden en de leefbaarheid in de buurt te verbeteren door de aanleg van een tunnel van 3 kilometer lang. Zo wordt geluidsoverlast beperkt en verbetert de luchtkwaliteit in de woonwijken langs de tunnel. Bovendien worden de stadsdelen in Zuidoost verbonden met een park op de tunnel.
Stadsdeel Zuidoost heeft van oorsprong een hele goede fietsstructuur, deze moest tijdens de bouw in stand blijven en opnieuw kloppend gemaakt in de nieuwe situatie. Het autoverkeer zat grotendeels op +1, dus hoog, en fiets- en voetpaden zitten op maaiveld. Er kruisen bij de A9 elf fietspaden in de oorspronkelijke situatie. De meeste zijn belangrijke verbindingen voor woon-werk en woon-schoolverkeer, en een aantal zijn van belang voor recreatief verkeer. Zo maken mensen die in het Amsterdam UMC werken, mensen die naar de markt gaan, scholieren, enzovoort er veel gebruik van.
Uitvoering
De bouwperiode begon in 2015. Doordat er zoveel mogelijk fietspaden gehandhaafd werden, had dit tot gevolg dat er door de beperkte ruimte soms wel 6% steile hellingen toegepast moesten worden. Hier kwamen veel klachten over binnen. In 2017 heeft Amsterdam het verzoek gedaan om de afspraak over fietshellingen te wijzigen en flauwere hellingen dan 4% toe te passen.
Er zijn verschillende maatregelen getroffen om de hinder tijdens de bouw voor fietsers zo veel mogelijk te beperken. Het fietspad bij de Nellesteinschool is zoveel mogelijk tijdens de schoolvakanties afgesloten. Eén keer kon dit niet en is er een ‘toeristentreintje’ ingezet voor schoolkinderen, als alternatief vervoer tijdens afsluiting. De Nellestein Express pendelde ’s morgens en ’s middags heen en weer.
Tijdens het voorbereiden van de uitbreiding van de A9 Gaasperdammerweg werden kabels en leidingen verlegd. Daarom zijn drie fiets- en voetgangersverbindingen tijdelijk buiten gebruik gesteld. De omleidingsroutes zijn aangegeven volgens de CROW-richtlijnen, maar er kwamen veel klachten binnen over de versperde onderdoorgangen. Wat bleek: pas toen de eerste bomen werden gekapt, realiseerden bewoners zich dat hun stadsdeel de komende jaren het toneel is van een groot wegenbouwproject. Ook bleek dat de namen van de fietspaden niet bekend zijn. Deze werden op de omleidingsrouteborden gebruikt. Die bewegwijzering hielp dus niet.
In overleg met een bewoner zijn nieuwe aanduidingen op de borden bedacht en zijn de borden opnieuw geplaatst. Ook is een kaartje met de omleidingsroutes huis aan huis verspreid. Voor de mensen uit de buurt werd de omleiding hiermee duidelijk. Mensen die van verder weg kwamen hadden er meer moeite mee, maar leerden de omleidingsroutes ook kennen. Kortere alternatieve routes zijn onaantrekkelijk gemaakt door handhaving.
Aandachtspunten bij inzet elders
Bij het nemen van fietsmaatregelen tijdens uitvoering van het project gelden de volgende aandachtspunten en tips:
- Bedenk dat een omleidingsroute voor fietsers niet geschikt hoeft te zijn voor voetgangers.
- Houd er rekening mee dat weggebruikers de namen van fietspaden niet kennen.
- Bewoners kennen de buurt als geen ander, vraag hun om mee te denken over omleidingsroutes en bewegwijzering.
- Houd rekening met de hellingbanen van fietspaden.
Geraadpleegde bronnen
- Inspiratie voor omleidingsroutes langzaam verkeer – Minder Hinder voor fietsers en voetgangers (Rijkswaterstaat, november 2014)
- Voorbeeldenboek fiets: toewerken naar het structureler meenemen de fiets in rijksprojecten (Ministerie van I&W, Rijkswaterstaat, februari 2020)
Contactpersoon/meer informatie
Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.
