Betaalbaarheid

De betaalbaarheid van vervoermiddelen is vastgesteld door de total-cost-of-ownership (TCO) te bepalen. De TCO wordt bepaald door de investeringskosten (CAPEX) met de operationele/variabele kosten (OPEX) te verrekenen. Dit geeft een ordegrootte inschatting van de gemiddelde kosten van het gebruik van een vaartuig in Euros per kWh (€/kWh). Er wordt geen rekening gehouden met onderhoudskosten, met name omdat verschillen klein zijn of omdat er nog weinig informatie beschikbaar is. Voor CAPEX en OPEX wordt de volgende aanpak gehanteerd:

• CAPEX beperkt zich tot de investeringskosten van het vaartuig, de aandrijflijn en het opslagsysteem (tank-/accucapaciteit):
  • Aanschafkosten van het vaartuig;
  • Additionele opbouw-/ombouwkosten, zoals de aandrijflijn en tank-/opslagsysteem voor de nieuwe brandstof of energiedrager;
• OPEX beperkt zich tot de brandstofkosten. Deze bestaan uit kosten van brandstofproductie, compressie/liquefactie (voor aardgas en waterstof) en bunkering. Eventuele subsidies of vergoedingen voor duurzame brandstoffen – bijvoorbeeld via Hernieuwbare Brandstofeenheden (HBE's) en de Stimuleringsregeling Duurzame Energietransitie (SDE) – worden hier niet in meegenomen.

Overzicht brandstofprijzen en gebruikte bronnen

De brandstofprijs heeft een grote impact op de hoogte van de TCO. Bovendien zijn brandstofprijzen zeer volatiel en afhankelijk van de staat van de (wereld-)economie. Ook zijn er verschillende definities van de brandstofprijs, die gelden voor verschillende toepassingen (enkel kostprijzen of eindgebruikersprijzen; inclusief en exclusief accijnzen en BTW). Wisselende eenheden, valuta en ijkjaren maken een vergelijking van brandstofprijzen bovendien extra complex. Voor de vervoersmodaliteit binnenvaart is uitgegaan van onderstaande aannames (met als referentiejaar 2019):

• Vergelijkbaar met de luchtvaart, worden er in de binnen- en zeevaart geen accijnzen op brandstoffen geheven. De kosten worden dus weergegeven excl. BTW en accijns. Verder zijn de brandstofprijzen in de binnenvaart in lijn met de brandstofprijzen in het wegvervoer;
• Conventionele brandstofprijzen worden door het CBS gemonitord. De gemiddelde prijs in 2019 voor benzine, diesel en LPG bedroeg respectievelijk 1,65 €/l, 1,26 €/l en 0,63 €/kg (incl. BTW). Excl. BTW bedraagt de prijs van diesel 1,12 €/l. Excl. accijns van € 0,50 per liter bedraagt de prijs van diesel circa 0,62 €/l (ofwel: 14,5 €/GJ) voor de binnenvaart;
• De gemiddelde prijs voor elektriciteit in de scheepvaart is laag. Als grootgebruiker van elektriciteit hebben bedrijven vaak een laag energietarief, in de ordegrootte van 0,05 à 0,06 €/kWh;
• De prijs van waterstof bedraagt bij de meeste tankstations circa 10 €/kg (incl. BTW). In de scheepvaart zijn de distributiewegen korter. Hierdoor kan op kostprijsniveau een lagere prijs gehanteerd worden van 5,12 €/kg (circa 43 €/GJ). Op waterstof wordt geen accijns geheven;
• Volgens een prijsoverzicht van PitPoint [Pitpoint, 2020] was de gemiddelde prijs voor LNG in 2019 1,21 €/kg (incl. BTW) en 1 €/kg (excl. BTW) voor wegtransport. Voor bio-varianten van LNG wordt een meerprijs van 0,10 €/kg aangehouden. Voor binnenvaart wordt uitgegaan van een (fossiele) LNG-prijs van circa 0,30 tot 0,40 €/kg (excl. BTW, accijns niet van toepassing), op basis van mondelinge informatie van de leverancier;
• In 2019 kostte een liter HVO circa € 1,28 (excl. BTW), blijkt uit marktconsultatie. Dit is circa 0,78 €/l excl. accijns, ofwel circa € 0,15 duurder dan diesel⁸;
• FAME kost ongeveer evenveel als diesel, blijkt uit marktconsultatie.

De meerkosten die de eindgebruiker moet betalen voor HVO en FAME zullen over het algemeen lager zijn dan in deze rapportage wordt vermeld. Dit komt door de jaarverplichting die voor brandstofleveranciers geldt. Bedrijven die in Nederland brandstoffen leveren aan de vervoerssector zijn namelijk verplicht een jaarlijks toenemend aandeel hernieuwbare energie te leveren, oplopend naar 16,4% in 2020. De verplichting is in een zogenaamde HBE-waarde (Hernieuwbare Brandstofeenheden) te vertalen. De HBE-waarde is niet meegenomen in deze TCO.

*VB=Vloeibare biobrandstoffen (hoge mixen)

**Energiedrager niet relevant in deze marktsegmenten

⁸HVO was tot vorig jaar nog beperkt beschikbaar. Het is nu beschikbaar bij Marina Den Oever bijvoorbeeld.