Praktijkvoorbeeld Park+Bike in Leeuwarden

Het doel van dit programma? Voor het eind van 2017 duizend spitsmijdingen realiseren. De maatregel Park+Bike Leeuwarden draagt hieraan bij.

Met Park+Bike wil Leeuwarden forenzen verleiden om hun auto aan de rand van de stad te parkeren en het laatste stuk naar hun werk te fietsen. Daarvoor zette de gemeente Leeuwarden op vijf bestaande parkeerterreinen rondom de stad fietskluizen en -boxen voor vijf fietsen neer. Het gaat om de parkeerplaatsen Wiarda, Hemriksein, Kalverdijkje, Goutum en WTC. In totaal is er plaats voor zo’n tachtig fietsen. Mogelijk breidt de gemeente het aantal plaatsen uit naar 150.

Het project

Werkgevers die zijn aangesloten bij het programma Werk slim, reis slim kunnen Park+Bike-plekken huren voor hun werknemers, eventueel inclusief een Batavus-stadsfiets. Maar de werknemers mogen er ook een eigen fiets stallen. Hun auto kunnen ze op de locaties gratis parkeren. Ook is op de meeste locaties in de directe omgeving een bushalte aanwezig.

Een plaats inclusief fiets kost het bedrijf €400 per jaar, een plaats zonder fiets €300. Werknemers betalen in principe niets, tenzij werkgever en werknemer anders overeenkomen. De gemeente Leeuwarden is eigenaar van de fietskluizen en -boxen en de bijbehorende stadsfietsen.

Ook voert de gemeente het beheer en onderhoud uit, inclusief verhuur en uitgifte van sleutels. Daarnaast zijn er afspraken met lokale ondernemers over levering en onderhoud van de fietsen. Een lekke band wordt bijvoorbeeld extra snel gerepareerd. Park+Bike wordt deels betaald vanuit Beter Benutten. Als alle kosten worden meegerekend, inclusief de inzet van het gemeentelijke apparaat, is er geen sprake van een sluitende businesscase.

Uitvoering

Het schaalniveau van de stad Leeuwarden leent zich goed voor Park+Bike. Vanuit de vijf locaties is de (binnen-)stad per fiets goed bereikbaar, zowel qua afstand als kwaliteit van de fietsvoorzieningen (zie figuur 1). Daarnaast is de samenwerking met het bedrijfsleven een belangrijk kenmerk van dit project. Grote werkgevers zoals Friesland Campina zijn intensief bij Park+Bike betrokken.

Hiermee sluit het project aan bij één van de conclusies uit literatuuronderzoek naar deelfietssystemen. Die zijn het meest kansrijk als ze zijn gericht op een specifieke groep gebruikers in een kleiner gebied en concrete bereikbaarheidsproblemen oplossen.

Leeuwarden experimenteerde ook met het overstappen van de auto op de bus, maar dit bleek veel minder succesvol. Park+Bike past bovendien goed binnen het totale fietsbeleid van de gemeente Leeuwarden.

De gemeente wil samen met werkgevers het woon-werkverkeer op de fiets stimuleren om zo de vervuiling terug te dringen, de bereikbaarheid van de stad te vergroten en een bijdrage te leveren aan de gezondheid van de (beroeps)bevolking. Leeuwarden biedt bijvoorbeeld al de mogelijkheid om tegen aantrekkelijke voorwaarden een e-bike of e-scooter te kopen. Daarnaast telt de stad meerdere gratis bewaakte fietsstallingen.

Resultaat

Op dit moment maken zo’n zestig forenzen gebruik van Park+Bike. Hiermee levert de maatregel inmiddels een substantiële bijdrage aan de doelstelling van Werk slim, reis slim. Hierbij speelt de schaalgrootte een belangrijke rol. De bestemmingslocaties in de stad moeten namelijk op fietsafstand liggen van de Park+Bike-locaties aan de rand van de stad. Op deze afstanden wint de fiets al snel van het openbaar vervoer als het gaat om snelheid en flexibiliteit. De verwachting is dat de maatregel ook in grotere steden goed kan functioneren, maar dan eerder op stadsdeelniveau.

Aandachtspunten bij inzet elders

Park+Bike is uitstekend inzetbaar in andere gebieden. Steden of regio’s die overwegen om een soortgelijk project te starten moeten rekening houden met twee belangrijke aandachtspunten:

• De gemeente Leeuwarden voert het beheer en onderhoud uit. Dit vraagt veel van de organisatie. Bij de uitgifte van kluis- en fietssleutels koos de gemeente voor een pragmatische aanpak. Inmiddels zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van deelfietsen, smartlocks en reserverings- en betalingssystemen. De gemeente verkent daarom de mogelijkheden om het beheer en onderhoud aan de markt te laten. En mogelijk ook het eigendom van de fietsen en stallingsvoorzieningen. De gemeente Leeuwarden ziet daarbij voor zichzelf vooral een rol als regisseur.
• Een van de belangrijkste succesfactoren voor Park+Bike in Leeuwarden is dat deelnemers over hun eigen fiets kunnen beschikken. De fiets en stalling hoeven ze namelijk niet te delen. Daarmee onderscheidt Park+Bike zich van deelfietsconcepten. Dat komt terug in de klantwaardering. Deelnemers vinden het fijn dat ze de hele dag over een fiets beschikken, dat ze niet voor elke rit de zadelhoogte hoeven in te stellen en dat ze zelf veel invloed hebben op de staat waarin de fiets verkeert.

Geraadpleegde bronnen

1. vrij-baan.nl/park-bike

Contactpersoon/meer informatie

Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.