Factsheet Inzet tijdelijke wegkantsystemen

Dit kan worden toegepast om uiteenlopende redenen:

• Informeren van weggebruikers voorafgaand of tijdens wegwerkzaamheden
  Bijvoorbeeld voor het tonen van een vooraankondiging, statische of dynamische omleidingsroute of het informeren over de actuele reistijd. Veelal worden hiervoor mobiele tekst- en informatiewagens of mobiele (berm of rijbaan brede DRIPs) gebruikt.
• Veiligheidsmeldingen: Filewaarschuwingen en filestaartbeveiliging
  Voor het tonen van filewaarschuwingen op locaties zijn op de markt verschillende middelen beschikbaar. Daarvoor kunnen tekstkarren, demontabele en mobiele filewaarschuwingsportalen/uithouden of een 'low-tech'-oplossing met op een fysiek bord alleen LED-signaalgevers gebruikt worden. Voor de detectie van de file gebruiken verschillende leveranciers verschillende technieken. Op locaties met een hoog verkeersaanbod is toepassing van floating car data mogelijk, maar veelal wordt een vorm van lokale detectie (zoals radar- of videodetectie) toegepast.
• Verkeer regelen en prioriteren
  Het meest bekende tijdelijke wegkantsysteem is vermoedelijk de mobiele verkeersregelinstallatie. Inmiddels zijn al mobiele en tijdelijke intelligente verkeersregelinstallaties op de markt beschikbaar waarbij de tijdelijke VRI de volledige functionaliteit van een reguliere iVRI heeft, inclusief de mogelijkheden voor de slimme toepassingen ('use cases') die voor de iVRI beschikbaar zijn. Minder bekende en vaak toegepaste middelen zijn tijdelijke doseerinstallaties. Deze zijn in het verleden toegepast als 'reguliere' toeritdosering op een toerit om de instroom in een wegvak waar werkzaamheden plaatsvinden (het knelpunt) te doseren en het invoegproces te faciliteren. Andere toepassingen zijn de inzet van een doseerinstallatie om sluipverkeer over een verzorgingssysteem te ontmoedigen of het bijregelen op een rotonde (rotonde doseerinstallatie).
• Handhaving
  De laatste categorie maatregelen gaat over tijdelijke maatregelen om inrijverboden te handhaven. Waar alleen een fysiek verkeersbord ontoereikend is en/of het treffen van een fysieke afsluiting niet mogelijk is vanwege de noodzakelijke doorgang voor bepaalde doelgroepen (zoals nood- en hulpdiensten, bussen, enzovoort), zijn bijvoorbeeld ook tijdelijke slagboominstallaties op de markt beschikbaar. Deze kunnen worden gecombineerd met de inzet van verkeersregelaars (handbediening) of andere vormen van detectie zoals kentekencamera’s of korte afstandsradio.
  

Voor zowel het informeren van weggebruikers als het tonen van veiligheidsgerelateerde meldingen zijn ook digitale maatregelen beschikbaar. Deze worden beschreven in de factsheets over reis- en routeinformatie.

Bereikbaarheidseffecten

De middelen ondersteunen veelal een breder verkeersmanagementplan, waarbij de middelen worden ingezet om als solitaire maatregel of als onderdeel van een regelscenario, invulling te geven aan de netwerkvisie en regelstrategie of om bepaalde ongewenste effecten te mitigeren. Een deel van de maatregelen dragen bij aan het reiscomfort (betrouwbare reis- en routeinformatie) en leveren een positieve bijdrage aan de verkeershinderbeleving.

Duurzaamheidseffecten

De duurzaamheidseffecten zijn niet gekwantificeerd en veelal een niet of slechts zeer moeizaam te kwantificeren tweede-orde-effect. De maatregel draagt bij aan een betere doorstroming en netwerkbenutting waardoor er minder sprake is van filevorming en daarmee uitstoot.

Zo draagt de inzet van tekstwagens voor een vooraankondiging bij aan de bekendheid van een werk/afsluiting, waardoor een automobilist kan kiezen de reis niet of op een ander tijdstip te maken of een andere modaliteit te gebruiken.

Variabelen die van invloed zijn op effecten

Er zijn verschillende variabelen denkbaar die invloed kunnen hebben op de effecten:

• het type middel
• het opvolggedrag van weggebruikers: dit is onder andere afhankelijk van de zichtbaarheid en de boodschap op de tekstkarren
• de restcapaciteit in het netwerk: bij weinig restcapaciteit of alternatieven zijn de sturingsmogelijkheden beperkt
• de samenhang met de inzet van andere maatregelen (communicatie en navigatie)

Kosten

De kosten voor de inzet van tekstkarren begint bij circa €500-750 per week mede afhankelijk van de duur van de inzet. Het tonen van reistijden of het gebruik van een DVM-exchange koppeling (voor de communicatie met de systemen van Rijkswaterstaat-Verkeerscentrales) kost vaak extra.

De kosten voor een tijdelijke toeritdoseerinstallatie bedragen tussen de €25.000 en €50.000 per jaar.

Aandachtspunten

Voor de inzet van tijdelijke wegkantsystemen gelden de volgende aandachtspunten:

• Wanneer tekstwagens onderdeel uitmaken van een regelscenario of vanuit een verkeerscentrale bediend worden, is het veelal noodzakelijk dat zij via een zogenaamde DVM-exchange koppeling informatie kunnen uitwisselen zodat deze gelijktijdig met de DRIPs ingezet kunnen worden.
• Bij een locatie met meer dan twee rijstroken en/of een hoog aandeel vrachtverkeer is de zichtbaarheid van tekstkarren een aandachtspunt. In dergelijke situaties kan worden gekozen om bermDRIPs of rijbaanbrede DRIP’s (MoDRIP’s) in te zetten of om de boodschap op een tweede tekstkar te herhalen.
• Tijdelijke middelen moeten op een veilige locatie worden geplaatst. Ook is het niet wenselijk dat de plaatsing van tijdelijke middelen de doorgang voor nood- en hulpdiensten beperkt. Dit betekent dat zij zeker bij langdurige inzet, achter een geleiderail geplaatst moeten worden of additionele maatregelen moeten worden getroffen.
• Houd bij de toepassing van tekstwagens altijd rekening met 'human factors'. Toon begrijpelijke boodschappen en geef de weggebruiker de tijd om de informatie te lezen, verwerken en eventueel een andere routekeuze te nemen.
• Waar in het verleden ook afwijkende beelden en kleuren werden gebruikt, moeten de beelden en teksten op tekstwagens en DRIPs voldoen aan de richtlijnen van Rijkswaterstaat.
• Houdt bij de plaatsing van tijdelijke middelen nabij woningen rekening met mogelijke geluidsoverlast van generatoren. Zet bij voorkeur systemen in die zonne-energie gebruiken.

Geraadpleegde bronnen

1. 10 Gouden regels om rekening te houden met de weggebruiker - CROW
2. Kennismodule Verkeersmanagement met hierin opgenomen de Richtlijn informatievoorziening op dynamische informatiepanelen (CROW, rapport D1073)
3. Oplegnotitie informatievoorziening op DRIPs, (Rijkswaterstaat, 22 september 2021)

Contactpersoon/meer informatie

Neem contact op met het adviesteam Slim Reizen.